بررسی نمونه هایی از آیات مشابه از منظر اعجاز شناختی قرآن کریم

thesis
  • وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی
  • author لیلا ندیرپور
  • adviser جناب علیرضا قایمی¬نیا
  • Number of pages: First 15 pages
  • publication year 1391
abstract

عنوان پژوهش حاضر «بررسی نمونه هایی از آیات مشابه از منظر اعجاز شناختی قرآن کریم» است. اعجاز شناختی قرآن کریم نظریه ای زبان شناختی درباره آیات قرآنی از جمله آیات مشابه است و توسط نظریه پرداز محترم آقای دکتر علیرضا قائمی نیا مطرح شده است. این نظریه را می توان با دو اصل مهم آن شناسایی کرد. طبق اصل اصالتِ تعبیر، مفهوم سازی آیات منحصر به فرد و غیر تکراری است و هر آیه بر مفهوم سازی خاصی استوار است. اصل تعیین پذیری معنا می گوید معنای آیات طبق بافت و سیاق به کار رفته تعیین می شوند. قطعاً از میان آیات، انتخاب آیات مشابه کاربردی ترین روش در بررسی منحصر به فرد بودن آیات با توجه به سیاق به کار رفته است. دستاورد مهم این نظریه اختصاص جایگاه ویژه به هر یک از آیات است، که نتیجه آن چینش آیات به سلیقه مفهوم سازنده و به عبارتی توقیفی بودن ترتیب آیات می باشد. دانشمندان اسلامی بر تفاوت آیات به ظاهر تکراری و مشابه همواره صحه گذارده و با بررسی موردی آیات سعی کرده اند این تفاوتها و حکمت آنها را نشان دهند، و به مراد جدی گوینده دست یابند، اما روشی اصولی برای این بررسی ها ارائه نداده اند. مباحث ادبی مسایل بسیاری را در تفسیر متن مطرح کرده است، اما قطعاً تفسیر برای پیشبرد کار خود به روش اصولی و مدون نیاز دارد و بررسی آیات ذیل پژوهش های زبان شناختی این هدف را تأمین خواهد کرد. پژوهش حاضر تلاش می کند تا ذیل نظریه اعجاز شناختی با انطباق اصول زبان-شناختی بر آیات مشابه، برخی از آنها را با استفاده از جنبه های شباهت و تفاوت آنها تحلیل نماید. حاصل کار، تکیه بر جنبه تفاوت آیات با استفاده از تمهیدات زبان شناختی و پیشبرد تفسیر آیات خواهد بود که در برخی موارد نکات جدید و قابل توجهی را در جزئیات آیات بررسی شده آشکار می کند. این بررسی ها تفاوت کانون توجه آیات را مشخص می نماید، به تفکیک فضاهای مختلف که آیات در آن قرار دارند کمک می کند، و تفاوت ساختار نیرو- پویایی آیات گوناگون را نشان می-دهد. به علاوه قالب افعال و صفات و زمان افعال به توجه ما در تفاوت آیات جهت می بخشد، و موارد دیگری که مفسر با تمرین انطباق این تمهیدات بر آیات مهارت به کارگیری آنها را کسب می کند. بررسی معناشناختی آیات و آیات مشابه به جهت علمی بودنِ روش آن، حایز اهمیت است. به علاوه این روش بررسی و تفسیر آیات، به دسته ای از کوشش های تفسیری پراکنده قبلی جهت و ارتباط خاصی می بخشد، خطای ادبی بسیاری از تحلیل های ادبی را می نمایاند و افق دید مفسر را به جاهایی کشاند که بدون این دانش امکان دسترسی به آنها میسر نخواهد بود. در نهایت تحلیل تعبیرهای قرآنی از منظر زبان شناختی، به عنوان یکی از شیوه های فهم قرآن، امکانی برای درک تعابیر بدیع و مفاهیم عمیق و لایه ای آیات فراهم می آورد. کلید واژگان معناشناسی شناختی، اعجاز شناختی قرآن کریم، دستگاه توجه، شکل و پایه، تلفیق مفهومی، پویاشناسی نیرو و پنجره های علی.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

بررسی زبان شناختی ساختار معنایی نمونه هایی از آیات قرآن بر پایه‌ی نظریه‌ی آمیختگی مفهومی

زﺑﺎن ﻗﺮآن از آﻏﺎز ﻧﺰول، تاکنون از جنبه های گوناگون ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ دینداران و دین پژوهان واقع شده است. در این جستار کوشیده ایم تا بر حسب توانایی های زبان قرآن که فراتر از قالب های سنتی و بلاغی گذشته است، آن را از حیث ساختار معنایی در چارچوب رویکرد شناختی آمیختگی مفهومی با تکیه بر نمونه هایی از آیات مورد بررسی قرار دهیم. در همین راستا با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، داده های پژوهش به شیوه‌ی کتابخان...

full text

جلوه هایی از استعاذه انبیاء از منظر قرآن کریم

انسان همواره در زندگی با مشکلات، اضطراب ها و وسوسه هایی مواجهه می شود که به تشویش و نا امیدی او می انجامد، از این رو نیاز به هدایت الهی دارد. قرآن تنها مرجع هدایت بشر، او را به رفتار انبیاء الهی که متخلق به اخلاق الهی و نمونه انسان کامل اند، ارجاع می دهد که چگونه باورهای خداجویانه بشر مانند «استعاذه» در شرایط سخت، در به دست آوردن آرامش او موثراند .این نوشتار به سؤالاتی پاسخ می دهد، نظیر : استعا...

full text

زیبایی‌شناسی آیات مشابه در قرآن کریم

گرچه متن قرآن کریم، متشکل از واژگان به‌ظاهر ساده است، اما آن‌سوی این واژگان، معانی ژرف و اهدافی خاص نهفته است. با درنگ و تأمل در آیات کلام وحی، به این رهیافت می‌رسیم که هریک از آنها به‌دنبال القای مفهومی ‌خاص به مخاطب است و در پسِ تمامی این آیات اغراضی نهفته است که زیبایی و اعجاز آیات الهی را صدچندان می‌کند. این اغراض، به اقتضای سیاق و مقامِ سخن باز می‌گردد و این مهم در آیاتی از قرآن که چه از لحا...

full text

واکاوی موضوع حرمت پیامبر| از منظر آیات قرآن کریم

پیامبراکرم| از حرمت و احترام و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است تا آنجا که خدای متعال به پاس هماهنگی همه جانبه رسول‌اکرم| با قرآن کریم و نیز برای ترغیب دیگران به تأسّی به چنین سیره‌ای، از وجود مقدس آن حضرت| با عظمت یاد فرموده است. قرآن کریم در آیات متعددی همچون آیه 63 سوره نور، آیه 1 حجرات، آیه 53 و 54 احزاب و آیه 65 نساء به موضوع حرمت پیامبراکرم| پرداخته است، از این‌رو حفظ حرمت آن حضرت| یکی از بایست...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023